Trang phục quân đội không chỉ là biểu tượng của lực lượng vũ trang mà còn thể hiện tính kỷ luật, sự trang trọng và bản sắc của từng quốc gia. Đối với Quân đội Nhân dân Việt Nam, các quy định về trang phục được ban hành chi tiết, đảm bảo sự thống nhất và phù hợp với từng cấp bậc, giới tính và hoàn cảnh sử dụng. Từ những chi tiết nhỏ như tiết cổ áo quân đội cho đến tổng thể bộ quân phục, tất cả đều mang ý nghĩa sâu sắc và được tuân thủ nghiêm ngặt.
I. Trang phục Dự lễ – Nơi thể hiện sự trang trọng tối đa
Trang phục dự lễ là loại quân phục được sử dụng trong các dịp lễ trọng đại, mang tính nghi thức cao. Sự khác biệt rõ ràng về màu sắc, kiểu dáng và phụ kiện giữa trang phục đại lễ và tiểu lễ thể hiện mức độ trang trọng của sự kiện. Tiết cổ áo quân đội trong các bộ lễ phục thường được thiết kế tinh tế, góp phần tăng thêm vẻ uy nghiêm cho người mặc.
1. Đại lễ – Biểu tượng của sự trang nghiêm và cao quý
Trang phục đại lễ được thiết kế với sự trang trọng tối đa, dành cho các sự kiện quốc gia hoặc quân sự có ý nghĩa đặc biệt. Màu sắc chủ đạo thường là trắng hoặc các màu sáng, kết hợp với các chi tiết vàng đồng, bạc để tôn lên vẻ uy nghi. Tiết cổ áo quân đội trong trang phục đại lễ thường cứng cáp, gọn gàng, có thể có các chi tiết thêu hoặc phù hiệu đặc trưng của cấp bậc.
a) Trang phục đại lễ dành cho nam sĩ quan
Đối với sĩ quan cấp tướng nam, trang phục đại lễ thường là bộ vest màu trắng hoặc kaki sáng, đi kèm mũ kê-pi, găng tay và các phụ kiện nghi lễ. Tiết cổ áo quân đội màu sắc tương phản, thường là xanh đậm hoặc đen, giúp nổi bật phù hiệu quân hàm và cấp bậc.
Sĩ quan cấp tá và cấp úy nam cũng có trang phục đại lễ tương tự, nhưng có thể khác biệt về chi tiết trang trí trên cầu vai, ve áo và tiết cổ áo quân đội, phản ánh đúng cấp bậc của mình. Các bộ quân phục này được may đo tỉ mỉ, đảm bảo sự vừa vặn và tôn lên vẻ đẹp quân nhân.
b) Trang phục đại lễ dành cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cấp tướng trong trang phục đại lễ cũng mang vẻ đẹp trang trọng và quyền uy. Bộ quân phục thường là váy hoặc vest kết hợp váy, màu trắng hoặc màu sáng, với các phụ kiện đồng bộ. Tiết cổ áo quân đội dành cho nữ sĩ quan cũng được thiết kế tinh tế, đảm bảo sự thanh lịch mà vẫn giữ được nét uy nghiêm.
Nữ sĩ quan cấp tá và cấp úy cũng có những bộ trang phục đại lễ được thiết kế riêng, đảm bảo sự đồng bộ trong toàn quân. Tiết cổ áo quân đội, ve áo và cầu vai được quy định rõ ràng, phản ánh đúng cấp bậc và tạo nên sự thống nhất về hình ảnh trong các sự kiện quan trọng.
c) Trường hợp sử dụng trang phục đại lễ
Trang phục đại lễ được sử dụng trong các dịp lễ kỷ niệm lớn của đất nước và quân đội, như Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/2), Ngày chiến thắng (30/4), Ngày Quốc khánh (02/9), và Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12). Ngoài ra, nó cũng được mặc trong ngày Quốc khánh 02/9 và ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12. Đội trưởng Đội Danh dự trong lễ đón tiếp của đơn vị, và sĩ quan trong Tổ Quân kỳ cũng bắt buộc mặc trang phục này để thể hiện sự trang nghiêm.
2. Tiểu lễ – Sự kết hợp giữa trang trọng và linh hoạt
Trang phục tiểu lễ có phần linh hoạt hơn so với đại lễ nhưng vẫn giữ được sự trang trọng cần thiết. Đây là loại quân phục thường được sử dụng trong các buổi lễ, hội nghị hoặc các hoạt động ngoại giao không yêu cầu mức độ trang nghiêm tuyệt đối như đại lễ. Tiết cổ áo quân đội trong bộ tiểu lễ vẫn giữ được phom dáng chuẩn mực, nhưng có thể có màu sắc trầm hơn hoặc ít chi tiết trang trí phức tạp hơn.
2.1. Trang phục tiểu lễ dành cho nam sĩ quan
Đối với sĩ quan cấp tướng nam, trang phục tiểu lễ thường là bộ vest màu xanh đậm hoặc xanh ô-liu, kết hợp áo sơ mi trắng và cà vạt. Tiết cổ áo quân đội được thiết kế gọn gàng, thể hiện sự chuyên nghiệp và uy quyền của người lãnh đạo.
Sĩ quan cấp tá và cấp úy nam cũng có trang phục tiểu lễ tương tự, với các chi tiết phù hiệu và quân hàm được thể hiện rõ ràng trên ve áo và cầu vai. Tiết cổ áo quân đội luôn được giữ gìn thẳng thắn, góp phần tạo nên phong thái lịch thiệp và chỉn chu cho người mặc.
2.2. Trang phục tiểu lễ dành cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cấp tướng trong trang phục tiểu lễ thường chọn bộ vest hoặc váy liền màu xanh đậm, kết hợp cùng áo sơ mi và phụ kiện phù hợp. Tiết cổ áo quân đội trong thiết kế này vẫn đảm bảo sự trang trọng và thanh lịch, đồng thời phù hợp với vóc dáng của nữ giới.
Nữ sĩ quan cấp tá và cấp úy cũng có những quy định riêng về trang phục tiểu lễ, đảm bảo tính thẩm mỹ và sự đồng bộ. Tiết cổ áo quân đội, chi tiết trên ve áo và cầu vai được quy định rõ ràng, góp phần tạo nên sự nhận diện cấp bậc và sự thống nhất trong toàn quân.
2.3. Trường hợp sử dụng trang phục tiểu lễ
Trang phục tiểu lễ được sử dụng rộng rãi trong nhiều dịp, bao gồm dự các ngày lễ do Nhà nước, Bộ Quốc phòng, địa phương, đơn vị tổ chức; các lễ kỷ niệm như Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/2), Ngày chiến thắng (30/4), Ngày Quốc khánh (02/9), Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12) và một số lễ khác do Ban Tổ chức quy định.
Nó cũng được mặc khi dự Đại hội thi đua quyết thắng, Đại hội Đảng, đại hội các tổ chức quần chúng; khi là thành viên các đoàn đại biểu Đảng, Nhà nước, Quân đội đi thăm chính thức các nước, công tác, học tập ở nước ngoài. Tùy viên Quốc phòng ở nước ngoài, các ngày Tết Nguyên đán, lễ đón/tiếp/tiễn các đoàn khách quốc tế, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, và khi dự Đại hội Đảng toàn quân/toàn quốc/cấp tỉnh/thành phố cũng sử dụng loại trang phục này. Phát thanh viên truyền hình, thành viên Ban Lễ tang cấp cao, và khi dự các buổi lễ do đơn vị tổ chức theo quy định cũng mặc quân phục tiểu lễ.
2.4. Trang phục dự lễ hai hàng cúc của Sĩ quan Hải quân
Sĩ quan Hải quân có trang phục dự lễ đặc trưng với thiết kế hai hàng cúc, mang nét truyền thống và lịch lãm. Tiết cổ áo quân đội của Hải quân thường có màu trắng hoặc xanh đậm, với các chi tiết thêu hoặc phù hiệu đặc trưng của ngành. Bộ quân phục này được dùng trong các lễ đón, tiếp, tiễn khách quốc tế và các hoạt động đối ngoại quân sự của Quân chủng Hải quân, thể hiện hình ảnh chuyên nghiệp và trang trọng của lực lượng Hải quân Việt Nam.
II. Trang phục Thường dùng – Đảm bảo tính tiện lợi và hiệu quả
Trang phục thường dùng là quân phục hàng ngày của quân nhân, tập trung vào tính tiện lợi, độ bền và khả năng thích ứng với các điều kiện thời tiết khác nhau. Mặc dù không quá cầu kỳ như lễ phục, tiết cổ áo quân đội trong trang phục thường dùng vẫn được thiết kế để đảm bảo sự gọn gàng và chuẩn mực, phù hợp với môi trường làm việc, học tập và sinh hoạt của quân nhân.
1. Thường dùng mùa đông – Giữ ấm và chuyên nghiệp
Trang phục thường dùng mùa đông được thiết kế để giữ ấm cho quân nhân trong điều kiện thời tiết lạnh giá, đồng thời vẫn đảm bảo tính thống nhất và chuyên nghiệp. Chất liệu vải dày dặn, ấm áp là ưu tiên hàng đầu, trong khi tiết cổ áo quân đội được thiết kế cao hơn hoặc có thể lật lên để bảo vệ cổ khỏi gió lạnh.
a) Trang phục thường dùng mùa đông cho nam sĩ quan
Nam sĩ quan trong quân phục thường dùng mùa đông thường mặc áo khoác hoặc áo vest dày màu xanh ô-liu hoặc kaki đậm. Tiết cổ áo quân đội được may gọn gàng, thường là loại cổ bẻ hoặc cổ đứng, dễ dàng kết hợp với khăn quàng nếu cần.
b) Trang phục thường dùng mùa đông cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cũng có trang phục thường dùng mùa đông tương tự, được thiết kế để vừa giữ ấm vừa tôn dáng. Tiết cổ áo quân đội được điều chỉnh để phù hợp với vóc dáng nữ giới, mang lại sự thoải mái khi làm việc và sinh hoạt hàng ngày.
c) Trường hợp sử dụng trang phục thường dùng mùa đông
Trang phục này được sử dụng trong học tập, làm việc, sinh hoạt và công tác hàng ngày trong điều kiện thời tiết mùa đông.
2. Thường dùng mùa hè – Thoáng mát và năng động
Trang phục thường dùng mùa hè ưu tiên sự thoáng mát, nhẹ nhàng để quân nhân thoải mái hoạt động trong điều kiện thời tiết nóng bức. Chất liệu vải mỏng, thấm hút mồ hôi tốt là yếu tố quan trọng. Tiết cổ áo quân đội trong trang phục mùa hè thường là cổ bẻ, đơn giản, không quá cầu kỳ để tăng cường sự thông thoáng.
a) Trang phục thường dùng mùa hè cho nam sĩ quan
Nam sĩ quan mặc quân phục thường dùng mùa hè với áo sơ mi ngắn tay hoặc dài tay mỏng, kết hợp quần kaki. Tiết cổ áo quân đội được thiết kế mở, tạo cảm giác thoải mái nhưng vẫn giữ được vẻ chỉnh tề.
b) Trang phục thường dùng mùa hè cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cũng có quân phục thường dùng mùa hè với thiết kế tương tự, đảm bảo sự thoải mái và phù hợp với môi trường làm việc. Tiết cổ áo quân đội được thiết kế đơn giản, giúp nữ quân nhân dễ dàng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
c) Trường hợp sử dụng trang phục thường dùng mùa hè
Trang phục này được sử dụng trong học tập, làm việc, sinh hoạt và công tác hàng ngày trong điều kiện thời tiết mùa hè.
3. Giao thời – Linh hoạt thích ứng
Trang phục giao thời được sử dụng trong những khoảng thời gian chuyển tiếp giữa hai mùa nóng và lạnh, khi thời tiết có thể thay đổi bất thường. Các bộ quân phục này thường có độ dày vừa phải, dễ dàng kết hợp hoặc cởi bỏ bớt lớp áo ngoài. Tiết cổ áo quân đội được thiết kế để phù hợp với cả việc mặc áo trong hay áo ngoài, giữ được vẻ lịch sự.
a) Trang phục giao thời cho nam sĩ quan
Nam sĩ quan trong quân phục giao thời có thể mặc áo sơ mi dài tay cùng áo khoác mỏng hoặc vest nhẹ. Tiết cổ áo quân đội thường là kiểu cổ bẻ, có thể cài kín hoặc mở tùy theo nhiệt độ.
b) Trang phục giao thời cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cũng có trang phục giao thời phù hợp với vóc dáng, đảm bảo sự thoải mái và chuyên nghiệp. Tiết cổ áo quân đội được thiết kế linh hoạt, cho phép điều chỉnh theo điều kiện thời tiết.
c) Trường hợp sử dụng trang phục giao thời
Trang phục giao thời được sử dụng trong học tập, làm việc, sinh hoạt, công tác hàng ngày trong thời gian giao thời giữa hai mùa nóng và lạnh. Khi hội họp, sinh hoạt tập trung, người chỉ huy có thể quy định mặc thống nhất một loại quân phục.
4. Áo khoác quân sự – Bảo vệ khỏi giá rét
Áo khoác quân sự là một phần không thể thiếu trong trang phục mùa đông, đặc biệt trong những ngày giá rét. Áo thường được làm từ chất liệu dày, có khả năng chắn gió và giữ nhiệt tốt. Tiết cổ áo quân đội của áo khoác thường cao, có thể có mũ hoặc lông viền để tăng cường khả năng giữ ấm.
a) Áo khoác quân sự cho nam sĩ quan
Nam sĩ quan mặc áo khoác quân sự bên ngoài các lớp quân phục khác để giữ ấm tối đa. Tiết cổ áo quân đội của áo khoác thường được thiết kế cứng cáp, ôm sát cổ để ngăn gió lùa.
b) Áo khoác quân sự cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cũng có áo khoác quân sự với thiết kế phù hợp, đảm bảo sự ấm áp và tiện lợi. Tiết cổ áo quân đội của áo khoác được thiết kế để vừa vặn, tạo sự thoải mái khi hoạt động.
c) Trường hợp sử dụng áo khoác quân sự
Áo khoác quân sự được sử dụng trong những ngày thời tiết giá rét. Khi hội họp, sinh hoạt tập trung, người chỉ huy có thể quy định mặc thống nhất một loại quân phục.
5. Áo ấm – Lớp bảo vệ bổ sung
Áo ấm là một loại áo khoác khác, thường nhẹ hơn áo khoác quân sự nhưng vẫn có khả năng giữ nhiệt tốt, thích hợp cho những ngày se lạnh hoặc khi cần thêm một lớp giữ ấm. Tiết cổ áo quân đội của áo ấm thường là cổ đứng hoặc cổ tròn, tiện lợi khi mặc bên trong áo khoác lớn hơn.
a) Áo ấm cho nam sĩ quan
Nam sĩ quan mặc áo ấm như một lớp giữ nhiệt bên trong hoặc làm áo khoác nhẹ. Tiết cổ áo quân đội của áo ấm được thiết kế đơn giản, gọn gàng, dễ dàng kết hợp với các loại trang phục khác.
b) Áo ấm cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cũng sử dụng áo ấm với thiết kế tương tự, đảm bảo sự thoải mái và ấm áp. Tiết cổ áo quân đội được điều chỉnh để phù hợp, tạo cảm giác dễ chịu cho người mặc.
c) Trường hợp sử dụng áo ấm
Áo ấm được sử dụng trong những ngày thời tiết giá rét. Khi hội họp, sinh hoạt tập trung, người chỉ huy có thể quy định mặc thống nhất một loại quân phục.
6. Dã chiến – Chuyên dụng cho nhiệm vụ khắc nghiệt
Trang phục dã chiến là loại quân phục được thiết kế đặc biệt cho các hoạt động huấn luyện, diễn tập, hành quân, chiến đấu và các nhiệm vụ đòi hỏi sự bền bỉ, linh hoạt cao. Chất liệu vải bền, chống rách, chống thấm nước và có màu sắc ngụy trang là những đặc điểm nổi bật. Tiết cổ áo quân đội trong trang phục dã chiến thường là cổ đứng hoặc cổ bẻ có thể dựng cao, giúp bảo vệ cổ khỏi tác động của môi trường và các yếu tố bên ngoài.
a) Trang phục dã chiến cho nam sĩ quan
Nam sĩ quan mặc trang phục dã chiến với thiết kế rộng rãi, có nhiều túi và phụ kiện hỗ trợ tác chiến. Tiết cổ áo quân đội được may chắc chắn, có thể điều chỉnh để phù hợp với từng nhiệm vụ.
b) Trang phục dã chiến cho nữ sĩ quan
Nữ sĩ quan cũng có trang phục dã chiến được thiết kế riêng, đảm bảo sự thoải mái và hiệu quả trong mọi hoạt động. Tiết cổ áo quân đội được điều chỉnh để phù hợp với vóc dáng nữ giới, mang lại sự linh hoạt tối đa.
c) Trường hợp sử dụng trang phục dã chiến
Trang phục dã chiến được sử dụng trong huấn luyện ngoài thao trường, diễn tập, hành quân rèn luyện, hội thao quân sự. Nó cũng là quân phục chính trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu, trong lao động, cứu hộ, cứu nạn. Ngoài ra, trang phục này còn được mặc khi tham quan huấn luyện, diễn tập quân sự ở nước ngoài, thể hiện hình ảnh chuyên nghiệp của quân đội Việt Nam trên trường quốc tế.
