1. Tại sao phụ nữ cần kiêng cữ sau sinh?
Dân gian ta có câu “cửa sinh là cửa tử”, “phụ nữ sinh con giống như gãy 20 cái xương sườn cùng lúc” để nói về những đau đớn và nguy hiểm mà người phụ nữ phải trải qua khi sinh con. Sau mỗi lần sinh, cơ thể người mẹ sẽ yếu đi nhiều, mất sức, mất máu nên cần thời gian để phục hồi lại trạng thái ban đầu.
Vì vậy mà các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ sau sinh nên kiêng cữ nhiều điều. Cơ thể mẹ bỉm yếu ớt, khả năng miễn dịch của cơ thể giảm sút, rất dễ bị tấn công bởi những tác nhân gây bệnh bên ngoài. Bên cạnh đó, mẹ sau sinh là người tiếp xúc nhiều nhất và cung cấp sữa cho em bé nên cần phải tuân thủ một số điều về dinh dưỡng, sinh hoạt để không ảnh hưởng sức khỏe, sự phát triển của con.
Ngày xưa, việc ở cữ sau sinh thường kéo dài trong thời gian 3 tháng 10 ngày, với nhiều quy tắc nghiêm ngặt như ở trong phòng kín tuyệt đối, không có gió lùa, nằm than, hạn chế tiếp xúc với người khác và nước. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế hiện đại, thời gian ở cữ sau sinh chỉ cần khoảng 1 tháng đầu. Trong thời điểm này, mẹ bỉm cần được chăm sóc tốt cả sức khỏe lẫn tinh thần thì khả năng phục hồi sẽ nhanh chóng và toàn diện hơn.
Người mẹ sau sinh cần kiêng cữ và nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể nhanh chóng phục hồi sức khỏe
2. Sau sinh bao lâu thì được giặt quần áo và làm việc nhà?
Nhiều người cho rằng sau sinh cần phải kiêng chạm nước nên việc giặt giũ quần áo sẽ do người khác làm. Tuy nhiên, không phải lúc nào các bà mẹ mới sinh cũng có điều kiện để nghỉ ngơi đầy đủ và nhận được sự hỗ trợ từ gia đình. Vì vậy, không ít chị em thắc mắc sau sinh bao lâu thì được giặt quần áo, làm việc nhà?
Trong quá trình mang thai và sinh nở, tử cung là bộ phận thay đổi nhiều nhất và cần thời gian khoảng 6 – 8 tuần để có thể phục hồi lại trạng thái ban đầu. Sau thời gian này, khi tử cung đã co hồi và vết thương (nếu có) đã lành hẳn, mẹ bỉm đã có thể bắt đầu giặt quần áo và làm các công việc nhà nhẹ nhàng. Tuy nhiên, khi giặt giũ, mẹ nên đeo bao tay để hạn chế tiếp xúc với xà phòng và các hóa chất tẩy rửa, bảo vệ da tay. Tuyệt đối không làm việc quá sức hay bưng bê nặng nhọc, tránh ảnh hưởng đến quá trình hồi phục và sức khỏe về lâu dài.
Thông thường, mẹ bầu sinh mổ sẽ cần thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn trường hợp sinh thường vì vết thương ở thành bụng cần thời gian để lành và hồi phục hoàn toàn. Vì vậy, thời gian làm việc, sinh hoạt lại bình thường với mẹ bầu sinh mổ đôi khi sẽ lâu hơn. Để đảm bảo kiêng cữ khoa học và an toàn nhất, các chị em nên tham khảo ý kiến và tuân thủ theo những hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.
Sau sinh khoảng 6-8 tuần, mẹ bỉm đã có thể giặt quần áo và làm việc nhà nhẹ nhàng
3. Những lưu ý quan trọng mẹ sau sinh cần biết khi kiêng cữ
Việc kiêng cữ có thể không cần quá lâu như quan niệm cũ, nhưng mẹ sau sinh cần lưu ý một số vấn đề dưới đây để đẩy nhanh quá trình hồi phục thể trạng và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Không nên kiêng cữ quá mức không khoa học
Ngày xưa, việc kiêng khem với phụ nữ sau sinh rất nghiêm ngặt như không tắm, gội đầu, vệ sinh răng miệng, ăn đồ khô, mặn, nằm lửa than,… Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế hiện đại, điều này không cần thiết và không khoa học, thậm chí có thể gây hại cho sức khỏe của mẹ bỉm.
Đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng
Phụ nữ sau sinh cần ăn đầy đủ và đa dạng các chất dinh dưỡng. Điều này không chỉ giúp sức khỏe nhanh hồi phục mà còn đảm bảo nguồn dinh dưỡng để sản xuất sữa cho con bú. Một số vấn đề mẹ bỉm nên biết trong chế độ dinh dưỡng sau sinh là:
- Khẩu phần dinh dưỡng cần đảm bảo hai thành phần chính là protein (nguồn gốc động thực vật) và canxi để hỗ trợ phục hồi cơ thể và xương khớp.
- Bổ sung thêm thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, đặc biệt là beta caroten để tăng cường chức năng tiêu hóa và sức đề kháng.
- Mẹ bỉm cũng phải uống nhiều nước, nước ấm hoặc bổ sung thêm nước ép trái cây, sữa để thúc đẩy quá trình trao đổi chất và tạo sữa.
- Hạn chế sử dụng thực phẩm nhiều dầu mỡ, muối, đồ muối chua, thực phẩm đóng hộp hoặc đồ tươi sống, đồ ăn cay nóng.
- Tuyệt đối không sử dụng rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích khác sau sinh vì chúng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của mẹ và chất lượng sữa mẹ.
Mẹ bỉm sau sinh cần tránh tuyệt đối cà phê, rượu bia và các chất kích thích khác để bảo vệ sức khỏe
Ưu tiên nghỉ ngơi nhiều
Thực tế, câu trả lời chính xác cho câu hỏi sau sinh bao lâu thì được giặt quần áo sẽ tùy thuộc vào điều kiện sức khỏe của mỗi người mẹ và hoàn cảnh gia đình. Có nhiều chị em dù biết cơ thể chưa thực sự hồi phục nhưng vì hoàn cảnh bắt buộc nên vẫn phải làm việc nhà hay thậm chí những việc nặng hơn. Nếu có thể, mẹ sau sinh nên ưu tiên cho việc nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt. Việc gắng sức hoặc làm việc nặng sau sinh có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như sa tử cung, đau lưng, đau xương khớp mạn tính về sau.
Ngủ đủ giấc
Nhiều chị em sau sinh bị thiếu ngủ do em bé quấy khóc, lịch sinh hoạt bị đảo lộn. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần cũng như chất lượng và sản lượng sữa mẹ. Phụ nữ sau sinh cần được ngủ ít nhất 7-8 tiếng một ngày (bao gồm cả giấc ngủ ban đêm và các giấc ngủ ngắn ban ngày) để tránh tình trạng căng thẳng, mệt mỏi hay trầm cảm sau sinh. Người thân trong gia đình cần phải chú ý đến yếu tố này, hỗ trợ mẹ bỉm chăm con để đảm bảo chất lượng giấc ngủ mỗi ngày.
Đảm bảo vệ sinh cá nhân
Việc kiêng tắm, gội đầu, đánh răng theo quan niệm của người xưa có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, gây mùi cơ thể khó chịu và lây mầm bệnh sang em bé khi tiếp xúc gần. Mẹ sau sinh từ 3 – 4 ngày đã có thể lau người hoặc tắm rửa, gội đầu bằng nước ấm trong phòng kín gió. Đồng thời, phải vệ sinh răng miệng thường xuyên, mỗi ngày với nước ấm và súc miệng bằng nước muối để loại bỏ vi khuẩn và giữ vệ sinh khoang miệng.
Lưu ý khi vệ sinh cá nhân:
- Lau người hoặc tắm, gội trong phòng kín, tránh gió lùa trực tiếp.
- Không ngâm mình trong nước quá lâu, chỉ tắm nhanh gọn.
- Không tắm, gội bằng nước lạnh.
- Có thể tắm gội với nước lá thảo dược như chè xanh, tía tô, vỏ bưởi,… để giúp cơ thể bài tiết chất thải tốt hơn và cảm thấy thư thái.
Ngoài ra, mẹ bỉm cũng nên hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử sau sinh để tránh gây giảm thị lực và ảnh hưởng đến tinh thần. Phòng ở cữ phải sạch sẽ, rộng rãi, kín gió, không có tiếng ồn và hạn chế người qua lại để mẹ và bé có không gian yên tĩnh, an toàn nhất để phục hồi.